TÜRKLER DE “RUM” MUDUR?

Alp Ramazanoğlu |

YSK’nın İstanbul seçimlerini iptal ederek, seçilmiş İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun mazbatasını iptal etmesiyle 23 Haziran süreci başladı.

AK Parti ve Cumhur İttifakı cephesi, İmamoğlu’nun yeniden başkanlığa oturmasını engellemek için tarihte eşine az rastlanılır cinsten iftiralarla ve hakaretlerle dolu bir seçim kampanya sürecine imza attı.

Bu iftiraların en meşhuru ise Ekrem İmamoğlu’nun etnik kökeninin Pontuslu Rum/Yunan olduğuydu. Pontuslu Rum/Yunan olmak elbette utanılacak bir durum değil, aksine tarihe ve medeniyete katkıları düşünüldüğünde Rum/Yunan olanlar atalarıyla gurur duymakla haklılar.

Peki Rumluk ve Yunanlık aynı şey mi? Türklerin tarihte Rum ismiyle de anıldığını ve Rum Sultanlığı adında bir devlete sahip olduğumuzu biliyor musunuz?

RUMLAR KİMDİR? RUMLAR VE YUNANLAR AYNI HALK MI?

Ülkemizde maalesef yaygın kullanılan ve devletimiz eliyle de desteklenen bir yanlış var. O da Yunanlara Rum demek… Anadolu’da ve Kıbrıs’ta yaşayan Yunanlar için “Rum” kelimesini kullanmak tarihi bir yanılgı.

Rum, kelime anlamıyla “Romalı” demektir ve dilimizde Doğu Roma (Bizans) İmparatorluğu’nda yaşayan tüm halklar için kullanılmıştır.

Atalarımız, Anadolu’ya akınlar düzenlediklerinde ve sonrasında bu mukaddes yurdumuzu fethettiklerinde Anadolu için “Diyar-ı Rum” ifadesini kullanıyordu. Birkaç yüzyıl sonra kurulan Osmanlı İmparatorluğu da Balkanlar için “Rumeli” adını kullanırdı.

Rum sözcüğü, Yunan halkını tanımlamak için değil, eski Doğu Roma (Bizans) topraklarında yani Anadolu, Balkanlar, Kıbrıs, Ege Adaları ve Girit’te yaşayan halkları tanımlamak için tercih ediliyordu.

ANADOLU SELÇUKLU DEVLET’İNİN GERÇEK ADI NEYDİ?

Anadolu’ya 1071’deki fetihten sonra yerleşen Türkler, 4 yıl sonra Büyük Selçuklu İmparatorluğu’ndan ayrılarak yeni yurtta ilk devletimizi kurdular.

Bizim tarihte “Anadolu Selçuklu Devleti” ve “Türkiye Selçuk Devleti” adlarıyla andığımız, Kutalmışoğlu Süleyman Şah tarafından kurulan devletimiz, kendini “Rum Sultanlığı” adını verdi. Bayraklarında ise tıpkı Bizans (Doğu Roma) İmparatorluğu gibi “Çift başlı kartal” imgesini kullandı.

Rum Sultanlığı (Anadolu Selçuklu Devleti) Bayrağı

Mantık basitti, fethedilen Anadolu topraklarının adı Diyar-ı Rum’du ve burada kurulan devletin adı da Rum Sultanlığı olmuştu.

Doğu Roma İmparatorluğu (Bizans) Arması

Rum Sultanlığı, Türklere yeni bir isim kazandırdı: Rum. Artık doğuda yaşayan Türkler, Farslar, Araplar ve dahi Kürtler, Anadolu Türkleri için Rum ifadesini kullanmaya başladı.

Kürtçede bugün bile Türk kelimesinin iki anlamı vardır: “Tirk ve Rom”

Kürtçe klasik eserlerden biri olan Şerefname’de Türkler için kullanılan Rom/Rum ifadesi dikkat çekiyor.

Hindî selewat in, hemi

Li resûlê me yê ûmmi

Ku bûne peyrewêd-i wî

Ereb û Ecem û Kurmanc û Romi.

Türkçe anlamı:

Tüm salavatların hepsi

Okur-yazar olmayan peygamberimize

Ki takipçisi olmuşlardır

Araplar, Farslar, Kürtler ve Türkler.

MEVLANA CELALEDDİN-İ RUMİ

Rum Sultanlığı’nda yani Anadolu Selçuklu Devleti’nde halka Rum denmesinin bir başka örneği Mevlana Celaleddin-i Rumi’dir. Büyük düşünür Mevlana, bugün Afganistan topraklarında bulunan Belh şehrinde doğmuş Fars kökenli bir Sünni alimdi. Ömrünü Diyar-ı Rum (Anadolu) topraklarının İslamlaşmasına adayan büyük alim “Rumi” unvanıyla anılmıştır.

RUMLUK NASIL YUNAN’A ATFEDİLDİ

Osmanlı İmparatorluğu 19’uncu yüzyılda etkisini gösteren milliyetçi akımlar nedeniyle azınlık isyanlarıyla mücadele etti. Yunanlar başta olmak üzere Sırp, Rumen, Bulgar pek çok azınlık bağımsızlıklarını kazandı.

Yunanistan 1829’da bağımsızlığını ilan edince, Rum sözcüğü Osmanlı topraklarında yaşayan Yunanlar için kullanılmaya başlandı. Rum sözcüğü bu tarihten itibaren gayrimüslimlik ve özellikle de Yunan kimliğiyle özdeşleşti.

YUNANLAR KENDİLERİNE RUM DİYOR MU?

İşin ilginç yanı da bu… Yunanlar, Rum ifadesini kendileri için değil daha çok İtalyanlar için kullanıyor. Yunanlar kendilerine Helen, ülkeleri Yunanistan’a da Hellas diyorlar. Türkler, ise onların İyon köklerine atıfta bulunarak Arapça telaffuzuyla Yunan, ülkelerine Yunanistan diyor. Avrupa ise onları bambaşka bir adla Grek olarak tanımlıyor.

MODERN RUMLAR

Tarihten bugüne baktığımızda Kürtler Türklere, Türkler Yunanlara, Yunanlar da İtalyanlara “Rum” diyor. İnsanlık hafızasına damga vuran ve hemen hemen aynı topraklara hükmetmiş Roma, Bizans ve Osmanlı imparatorlukları birbirlerinin devamı olarak algılandığı için İtalyanlar, Yunanlar ve Türkler isteseler de istemeseler de tarihi Rumların modern torunları olarak anılıyor.

Katolik, Ortodoks, Müslüman dinlerine mensup olan bu üç millet; birbirine düşman edilmiş farklı inançlarına rağmen ortak kültürel mirasları ve ırksal benzerlikleriyle “Rum” adını gelecek bin yıllara da taşıyamaya devam edecek…