GİTTİ TURKEY, GELDİ TÜRKİYE

Alp Ramazanoğlu |

Türkiye’nin Birleşmiş Milletler başta olmak üzere tüm uluslararası mecralarda kullandığı İngilizce ismi olan ‘Turkey’ ifadesi, geçtiğimiz günlerde ‘Türkiye’ olarak değiştirildi. Türk Dışişleri Bakanlığı, İngilizce karşılığı aynı zamanda ‘hindi’ anlamına gelen Turkey kelimesinin, olumsuz anlamlar da taşıması nedeniyle bu değişikliğin yapıldığını bildirdi. Birleşmiş Milletler ise isim değişikliğine dair mektubun kendilerine ulaştığını, bu andan itibaren Türkiye kelimesinin kullanılmaya başlandığını duyurdu.

Ülkemizin resmi uluslararası adı da, Republic of Turkey yerine Republic of Türkiye oldu. Böylece, Turkey kullanımı tarihe karıştı. Birleşmiş Milletler’in ardından UEFA ve Dünya Sağlık Örgütü gibi çeşitli uluslararası kuruluşlar da Turkey kelimesini Türkiye ile değiştirdi.

Tabii ki 100 yıla dayanan alışkanlığın kısa sürede unutulacağını düşünmek ve beklemek acelecilik olur. Ancak Türkiye ifadesi başta spor organizasyonları öncülüğünde tüm alanlarda kullanıldıkça zamanla halklar ve ülkeler nezdinde kabul görecek.

İSTANBUL ÖRNEĞİ VE 100 YILLIK GECİKME

İngilizce hindi anlamına da gelen turkey kelimesinin nasıl kullanıldığına dair çeşitli rivayetler bulunuyor. Bunlardan en bilineni İngilizlerin ‘hindi’yi Türkiye aracılığıyla tanıması nedeniyle, bu kuşa turkey ismini verdiği hikayesi...

İngilizlerin kendi dillerinde Türkiye’yi nasıl adlandırdığının aslına bakarsanız hiçbir önemi yok. Önemli olan İngilizcedeki ‘hindi/turkey’ ifadesinin Türkiye’nin tanımında uluslararası bir geçerliliğe sahip kılınması ve bugüne kadar gelen Türk devlet adamlarınca söz konusu ifadenin kabullenilmiş olması.

İstanbul’un uluslararası ismi de 1930 yılına kadar Constantinople/Konstantinopolis’ti. Türkiye’nin kurucu lideri Atatürk’ün kararlı ve sert tutumuyla ‘İstanbul’ adı dünyaya kabul ettirilmişti. Atatürk veya sonrasında gelen devlet adamlarımızdan birisi aynı kararlılığı hindi/turkey adlandırmasında gösterseydi, bu sorunun çözümü günümüze kalmayacaktı. Türk halkı nazarında da rahatsızlık yarattığı ortada olan bu isimlendirmenin 100 yıllık gecikmeyle de olsa değişmesi sevindirici. Cumhurbaşkanı Erdoğan’a bu konudaki ısrarı ve kararlılığı dolayısıyla teşekkür ediyorum. 

TÜRKİYE YERİNE TURKIYE OLABİLİRDİ 

Ülkemizin uluslararası isimlendirmesinin Türkiye olarak değiştirilmesi, ‘ü’ harfi bağlamında bir sorunu ortaya çıkardı. Çünkü klasik Latin alfabesinde ‘ü’ harfi bulunmuyor. Hatta öyle ki; uluslararası yazışmalarda klavyede bu harfi bulmanın yabancılar için sorun yarattığı haberleri medyada yer aldı. 

Türk hükümeti, isim değişikliğinde klasik Latin alfabesindeki bu özel durumu dikkate almalıydı. Kardeş ülke Türkmenistan’ın uluslararası isimlendirmede kullandığı ‘Turkmenistan’ örneğinde olduğu gibi biz de ‘Turkiye’ şeklinde bir kullanımı tercih edebilirdik. 

Türk devleti, bir 100 yıl daha beklemeden bu küçük değişikliği BM’ye bildirerek, u/ü meselesini çözebilir.